Spacerując po Ochocie często łapię się na tym, że przyglądam się starszym budynkom i zastanawiam się jaka jest ich historia. Zwłaszcza jeśli pokrywające je blizny czy napisy demaskują ich wojenną przeszłość. W związku z przypadającą w tym roku 80. rocznicą wybuchu II wojny światowej, Stołeczny Konserwator Zabytków zachęca do wzięcia udziału w akcji Rany pamięci, w ramach której ratusz chce stworzyć mapę wciąż istniejących śladów zniszczeń pochodzących z lat 1939 – 1945.
Pomyślałem, że wspaniale byłoby zidentyfikować i zgłosić jak najwięcej takich miejsc na Ochocie. Nie znam ich zbyt wielu, o czym przekonałem się po kilku wycieczkach z aparatem. A szukanie budynków z czasów II wojny światowej w terenie zajmuje mnóstwo czasu. Na dodatek większość z nich była od lat 40. wielokrotnie remontowana i nie posiada żadnych śladów po tamtych czasach. Dlatego zacząłem od wytypowania kandydatów, czyli tych spośród dzisiejszych budynków Ochoty, które istniały już w połowie roku 1945. Analizując zdjęcia lotnicze i fotoplany Warszawy udało mi się stworzyć mapę z naniesionymi konturami współczesnych budynków, których budowa rozpoczęła się przed 1945 rokiem. Efekt można zobaczyć poniżej. Dla wygody umieściłem mapę w serwisie pozwalającym płynnie przeglądać ją w dużym powiększeniu (najlepiej kliknąć symbol pełnego ekranu w prawym dolnym rogu poniższego prosotkąta):
Mapa powstała przede wszystkim w oparciu o analizę zdjęć lotniczych z 1944 i 1945 roku, oraz częściowo w oparciu o dokumenty Biura Odbudowy Stolicy. Ponieważ jednak większość materiału stanowiły zdjęcia lotnicze, mogą pojawić się niepoprawnie rozpoznane miejsca (głównie w przypadkach, kiedy kontur przedwojennego budynku zmienił się, lub w miejscu takiego budynku powstał nowy w identycznym obrysie). Prosiłbym o zgłaszanie takich nieprawidłowo zidentyfikowanych miejsc w komentarzach.
Zachęcam też do zgłaszania w komentarzach miejsc na Ochocie noszących ślady zniszczeń z lat 1939-1945. Chętnie wybiorę się udokumentować takie miejsce i zgłoszę je SKZ w ramach akcji Rany pamięci.
Pełna wersja mapy do ściągnięcia (UWAGA: plik zajmuje 44 MB):
Linki i źródła:
- Rany pamięci. Ślady zniszczeń z okresu II wojny światowej w topografii Warszawy
- Ortofotomapy z 1945 i 2018 roku; Warszawa historyczna